Olay Müdahalesi Nedir?
- Songül ÖZÜGÜRLER
- 12 Eki
- 7 dakikada okunur
Olay müdahalesi, siber saldırıları tespit etmek ve yönetmek için organize ve stratejik bir yaklaşımdır. Temel amacı, hasarı en aza indirmek, kurtarma süresini kısaltmak ve toplam maliyetleri azaltmaktır. Olay müdahalesi, olay yönetiminin bir alt kümesidir. Olay yönetimi, bir işletmenin siber saldırılara geniş çaplı yaklaşımını kapsar ve bu süreçte yönetim, hukuk, insan kaynakları, iletişim ve BT ekiplerinden çeşitli paydaşları içerir. Olay müdahalesi ise teknik siber güvenlik görevleri ve hususları ele alır.
Olay Müdahalesi ile Olay Yönetimi Arasındaki Fark
Olay müdahalesi ve olay yönetimi terimleri genellikle birbirinin yerine kullanılır, ancak farklı rolleri vardır:
Olay Yönetimi: Çeşitli paydaşlar arasında koordinasyonu sağlayarak siber saldırıların kapsamlı bir şekilde ele alınmasını içerir.
Olay Müdahalesi: Teknik siber güvenlik yönlerine odaklanır.
Temel Kavramlar
İş Sürekliliği: Siber saldırılar, doğal afetler veya planlı kesintiler gibi herhangi bir kesinti sırasında kritik iş operasyonlarının devam etmesini sağlar.
Felaket Kurtarma: Beklenmedik kesintiler sonrası BT işlevselliğini geri kazanmayı hedefler.
Dijital Adli Tıp ve Olay Müdahalesi (DFIR): Dijital adli tıp ile olay müdahalesini birleştirerek siber olayları analiz eder ve gelecekteki kullanım için kanıtları korur.
Olay Müdahalesinin Önemi
Hem suçluların yaratıcılığı hem de kullanıcı hataları nedeniyle siber saldırılar kaçınılmazdır. Dağınık bir yanıt, riskleri artırırken, uyumlu bir strateji hasarı sınırlar ve hızlı bir toparlanmayı sağlar.
Güvenlik Olaylarının Türleri
Etkili yanıt stratejileri geliştirmek için güvenlik olaylarını anlamak önemlidir. Yaygın olaylar arasında:
Yetkisiz sistem erişimi
Yetki yükseltme saldırıları
İç tehditler
Kimlik avı ve kötü amaçlı yazılım saldırıları
Hizmet Reddi (DoS) saldırıları
Ortadaki adam saldırıları
Parola saldırıları
Web uygulama saldırıları
Gelişmiş sürekli tehditler
Olay Müdahale Planı
Olay müdahale planı şunları ayrıntılarıyla açıklar:
Ne: Hangi tehditlerin, açıkların ve durumların eyleme geçirilebilir güvenlik olayları olarak nitelendirildiği ve bunlar gerçekleştiğinde ne yapılacağı.
Kim: Bir güvenlik olayı durumunda kimin hangi görevlerden sorumlu olduğu ve diğerlerinin onlarla nasıl iletişime geçeceği.
Ne zaman: Belirli görevlerin hangi durumlarda gerçekleştirilmesi gerektiği.
Nasıl: Takım üyelerinin görevleri nasıl tamamlaması gerektiği.
Olay Müdahale Planı Oluşturma
En İyi Uygulamalar:
Politika Oluşturma: Genel olay yönetim önceliklerini tanımlayan bir olay iyileştirme ve müdahale politikası oluşturun.
Olay Müdahale Ekibi Kurma: Rolleri belirleyin ve herkesin görevlerini yerine getirebilmesi için yeterli eğitim aldığından emin olun.
Senaryo Kitapları Oluşturma: Belirli senaryolar için adım adım eylem planları hazırlayın.
İletişim Planı Geliştirme: Çeşitli paydaşlar arasında açık iletişim sağlayın.
Olay Müdahale Planı Yönetimi
Düzenli testler ve güncellemeler kritiktir. Potansiyel boşlukları belirlemek ve ele almak için simülasyonlar yapın. Olay sonrası incelemeler şunları içermelidir:
Olayın analizi
Yanıt metriklerinin gözden geçirilmesi
Ortaya çıkan güvenlik açıklarının belirlenmesi
İyileştirme önerileri
Olay Müdahale Çerçeveleri
NIST, ISO ve SANS Institute gibi kuruluşlardan gelen çerçeveler, olay müdahale planı oluştururken rehberlik sağlar ve şu aşamaları içerir:
Hazırlık: Ekipler oluşturma ve araçları konuşlandırma.
Tespit: Olayları izleme ve değerlendirme.
Kontrol Altına Alma: Olayın yayılmasını durdurma.
Ortadan Kaldırma: Tehditleri giderme.
Kurtarma: Operasyonları geri getirme.
Dersler: Olayı analiz etme ve iyileştirme yollarını belirleme.
Olay Müdahale Ekipleri
Yaygın olay müdahale ekibi türleri şunlardır: CSIRT, CIRT ve CERT. Ekipler genellikle şunlardan oluşur:
Teknik Ekip: BT ve güvenlik uzmanları.
Yönetici Sponsor: Genellikle CSO veya CISO.
İletişim Ekibi: İç ve dış iletişimi yöneten temsilciler.
Dış Paydaşlar: Hukuk, insan kaynakları, halkla ilişkiler ve üçüncü taraf danışmanları içerir.
Sorumluluklar
Olay müdahale ekipleri:
Olaylara hazırlık yapar
Müdahale planını oluşturur ve yönetir
Tatbikatlar yapar
Olayları analiz eder ve yanıt verir
Sistemleri kurtarır
Planı düzenli olarak gözden geçirir ve günceller
Bulut Ortamında Olay Müdahalesi
Bulut ortamları, sorumluluk paylaşım modeli nedeniyle daha karmaşıktır. Bulut olay müdahalesi, yeni araçlar ve beceriler gerektirir ve bulutla ilgili tehditleri derinlemesine anlamayı zorunlu kılar.
Olay Müdahale Araçları
Etkili olay müdahalesi için çeşitli tespit, önleme ve yanıt araçları kullanılır.
Otomasyon ve Dış Kaynak Kullanımı
Otomasyon, uyarı yorgunluğunu yönetmeye ve görevleri hızla gerçekleştirmeye yardımcı olur. Kuruluşlar, ek uzmanlık ve kaynaklar için olay müdahalesini dış kaynak olarak kullanmayı tercih edebilir.
SOAR Sistemleri
Güvenlik Orkestrasyonu, Otomasyon ve Yanıt (SOAR) platformları, yanıt süreçlerini entegre eder ve otomatikleştirir, verimliliği ve etkinliği artırır. SIEM sistemlerini tamamlayarak otomatik yanıt yetenekleri sağlar.
Sonuç
Olay müdahalesi, herhangi bir kurumsal siber güvenlik programının temel taşlarından biridir. Etkili ve hızlı yanıt, hasarı en aza indirir, kurtarma süresini iyileştirir, iş operasyonlarını geri getirir ve yüksek maliyetlerden kaçınılmasını sağlar. Ancak önleme her zaman ilk savunma hattı olmalıdır. İyi düşünülmüş bir olay müdahale planı ve yetkin bir ekip, kaçınılmaz saldırılara karşı kuruluşları hazırlıklı hale getirir.
Threat Hunting
Giriş
Günümüzün karmaşık siber tehdit ortamında, sadece savunma sistemlerine güvenmek yeterli değildir. Özellikle Gelişmiş Kalıcı Tehditler (APT) gibi ileri düzey saldırılar, geleneksel güvenlik çözümlerini aşabilir. Bu nedenle, proaktif güvenlik stratejileri geliştirmek kritik bir öneme sahiptir. Bu stratejilerden biri de “threat hunting” olarak bilinen tehdit avcılığıdır.
Threat Hunting Nedir?
Threat hunting, bir organizasyonun ağında veya sistemlerinde potansiyel siber tehditleri proaktif ve sistematik bir şekilde aramaktır. Bu süreç, manuel ve otomatik teknikler kullanılarak gerçekleştirilir ve genellikle şunları içerir:
Log Verilerinin Analizi: Ağ ve sistem günlüklerinin detaylı incelenmesi.
Ağ Tarama: Şüpheli etkinliklerin tespiti için ağın düzenli olarak taranması.
Tehdit İstihbarat Beslemeleri: Yeni tehditler hakkında bilgi sağlayan istihbarat kaynaklarının kullanılması.
Threat hunting’in amacı, güvenlik duvarları veya saldırı tespit sistemleri gibi geleneksel güvenlik kontrollerini atlatmış olabilecek potansiyel tehditleri tespit etmektir. Bu sayede, kurumlar siber saldırılardan etkilenme risklerini azaltabilir ve sistemlerinin güvenliğini ve kullanılabilirliğini koruyabilirler.
Threat Hunting ve Diğer Güvenlik Yöntemleri
Threat hunting, olay müdahale veya dijital adli bilişim gibi reaktif güvenlik stratejilerinden farklıdır. Olay müdahale ve adli bilişim, genellikle bir veri ihlali ortaya çıktıktan sonra ne olduğunu belirlemeye çalışır. Buna karşın, threat hunting, henüz fark edilmemiş saldırıları bulmaya ve engellemeye odaklanır. Ayrıca, tehdit avcıları ağın içinde bir saldırganın var olduğunu varsayarak çalışır ve bu nedenle saldırganın hareketlerini ve izlerini ararlar.
Threat Hunting Nasıl Başlatılır?
Threat hunting sürecini etkili bir şekilde yürütebilmek için bazı temel bileşenler gereklidir:
Ağ Görünürlüğü: Ağdaki tüm cihazların ve trafiğin kapsamlı bir şekilde izlenmesi.
Zengin Veri Kaynakları: Şifrelenmiş trafik, dosya hash’leri, sistem ve olay günlükleri, kullanıcı davranış verileri gibi çeşitli veri kaynakları.
Güçlü Araçlar: Güvenlik Bilgi ve Olay Yönetimi (SIEM) sistemleri gibi, tüm bu verileri bir araya getirebilen ve analiz edebilen güçlü araçlar.
Threat hunting programları, analistlerin kaliteli veriye hızlı bir şekilde erişebilmesini ve mevcut güvenlik çözümlerine olan güvenlerini artırmasını gerektirir. İleri düzey tehditlerin tespiti zordur ve güvenlik ekipleri, tehdit avcılığı sırasında zaman kaybetmemelidir.
Tehdit İstihbaratı ve Analiz
Tehdit avcıları, iyi tehdit istihbaratına ihtiyaç duyar. Kamuya açık veya açık kaynak istihbarat (OSINT) beslemeleri, yeni zararlı IP adresleri, yeni duyurulan güvenlik açıkları ve yeni zararlı yazılım örnekleri hakkında bilgi sağlar. Örneğin, MITRE ATT&CK Framework, ileri düzey tehdit aktörlerinin kullandığı teknikler hakkında bilgi sunar ve tehdit avcılarına bu teknikleri ağlarında arama imkanı verir.
Hipotez Oluşturma ve Test Etme
Etkili threat hunting, hipotez oluşturma ve test etme sürecine dayanır. Bu süreç, organizasyonun profilini, tehdit aktörlerini çekebilecek iş aktivitelerini ve normal kullanıcı davranışlarını anlamayı gerektirir. Örneğin, yeni bir kullanıcı davranışı anormalliği, bir saldırganın kimlik bilgilerini ele geçirdiğine işaret edebilir.
Ne Sıklıkla Threat Hunting Yapılmalı?
Tehdit avcılığı, farklı sıklıklarda gerçekleştirilebilir:
Ad Hoc Hunting: İhtiyaç duyulduğunda veya belirli olaylar üzerine yapılır.
Planlı Hunting: Düzenli aralıklarla gerçekleştirilir ve etkinliği artırır.
Sürekli Hunting: İdeal olanıdır ve ağda sürekli tehdit avı yapılarak gerçek zamanlı tespit ve müdahale sağlanır.
Threat Hunting Kim Tarafından Yapılmalı?
Threat hunting, özel beceriler ve araçlar gerektiren bir görevdir. Bu nedenle, güvenlik analistlerinin çeşitli araçları kullanabilmesi, organizasyonun karşı karşıya olduğu riskleri anlayabilmesi ve ileri düzey saldırganların yöntemlerine hakim olması önemlidir. Birçok kurum, yeterli bütçe ve yetkin personele sahip olmadığında, bu hizmeti yönetilen güvenlik hizmet sağlayıcılarından (MSSP) almayı tercih edebilir.
Sonuç
Threat hunting, en son tehditlerin önüne geçmek için proaktif bir stratejidir. Gelişmiş çözümler ve yapay zeka destekli güvenlik araçları, siber saldırıları büyük ölçüde durdurabilir ve tehdit avcılığı için gerekli görünürlüğü sağlar. Ancak, siber tehdit aktörleri sürekli olarak yeni yollar arar ve organizasyonların dikkatli olması gerekir. İnsan analistlerin uzmanlığı, organizasyonların güvenliğini sağlamak için ek bir güvenlik katmanı sağlar.
Breach and Attack Simulation (BAS) Nedir?
BAS (Breach and Attack Simulation), siber güvenlik kontrollerinin etkinliğini test etmek amacıyla gerçek dünya saldırılarını taklit eden bir yöntemdir. Bu sistemler, kurumların mevcut güvenlik önlemlerinin ne kadar etkili olduğunu sürekli ve otomatik olarak değerlendirmelerine olanak tanır. BAS çözümleri, güvenlik açıklarını tespit etmek ve güvenlik savunmalarını geliştirmek için kullanılan kritik bir teknolojidir.
BAS Nasıl Çalışır?
BAS sistemleri, kuruluşların güvenlik kontrollerini değerlendirmek için çeşitli saldırı senaryolarını simüle eder. Bu senaryolar, kötü amaçlı yazılımlar, fidye yazılımları ve Gelişmiş Kalıcı Tehditler (APT’ler) gibi farklı tehditleri içerir. BAS çözümleri, saldırı vektörlerini ve tekniklerini taklit ederek güvenlik kontrollerinin bu tehditlere karşı nasıl performans gösterdiğini test eder.
BAS Adımları
Planlama ve Hazırlık: BAS süreci, uygun bir planlama ve hazırlık aşamasıyla başlar. Bu aşamada, hangi saldırı senaryolarının test edileceği belirlenir ve gerekli kaynaklar ve yetkilendirmeler sağlanır.
Tehdit Modellerinin Oluşturulması: Bu adımda, farklı tehdit senaryoları oluşturulur. Bunlar, e-posta yoluyla gelen kötü amaçlı dosyalar, ağ zafiyetlerinden yararlanan saldırılar veya kullanıcıların yanıltılması gibi çeşitli teknikleri içerebilir.
Saldırı Senaryolarının Simülasyonu: Oluşturulan tehdit modelleri ve senaryoları temel alınarak, BAS sistemi kuruluşun güvenlik altyapısını test etmek için saldırıları simüle eder. Bu adımda, gerçek saldırı teknikleri ve yöntemleri kullanılarak güvenlik kontrollerinin etkinliği değerlendirilir.
Sonuçların Değerlendirilmesi: Gerçekleştirilen saldırı simülasyonlarının sonuçları değerlendirilir. Bu değerlendirme, güvenlik kontrollerinin ne kadar etkili olduğunu, tespit edilen zayıf noktaları ve önerilen düzeltici eylemleri içerir.
Raporlama ve İyileştirme: Değerlendirme sonuçlarına dayanarak detaylı bir rapor oluşturulur. Bu rapor, tespit edilen güvenlik açıklarını, önerilen düzeltici eylemleri ve güvenlik savunmalarının genel etkinliğini içerir. Bu rapor, güvenlik ekiplerine güvenlik önlemlerini güçlendirmek için gereken adımları belirleme konusunda rehberlik eder.
BAS’ın Avantajları
Sürekli Değerlendirme: Geleneksel güvenlik değerlendirme yöntemlerinin aksine, BAS sürekli ve düzenli değerlendirmeler yapar. Bu, güvenlik kontrollerinin her zaman güncel tehditlere karşı test edilmesini sağlar.
Otomatik ve Ölçeklenebilir: BAS sistemleri, manuel müdahale gerektirmeden otomatik olarak çalışır. Bu, geniş ölçekli ağlarda bile etkili bir şekilde çalışabilmelerini sağlar.
Gerçek Dünya Tehditleri: BAS, gerçek dünya tehditlerini simüle ederek kuruluşların bu tehditlere karşı ne kadar hazırlıklı olduğunu test eder. Bu, daha gerçekçi ve etkili güvenlik stratejileri geliştirilmesine yardımcı olur.
Detaylı ve Eyleme Geçirilebilir Raporlar: BAS çözümleri, güvenlik açıkları hakkında detaylı ve eyleme geçirilebilir raporlar sunar. Bu raporlar, güvenlik ekiplerinin hızlı ve etkili önlemler almasına olanak tanır.
BAS ile Geleneksel Güvenlik Değerlendirme Yöntemleri Arasındaki Farklar
Red Teaming: Red Teaming, etik hackerların belirli bir süre içinde manuel olarak saldırı simülasyonları gerçekleştirdiği bir yöntemdir. BAS ise sürekli ve otomatik olarak çalışarak daha kapsamlı ve sürekli bir değerlendirme sağlar.
Penetrasyon Testi: Penetrasyon testleri, belirli bir zaman diliminde belirli sistemlerdeki güvenlik açıklarını tespit etmeye odaklanır. BAS ise tüm güvenlik kontrollerini sürekli olarak test eder.
Zafiyet Taraması: Zafiyet taramaları, sistemlerdeki potansiyel güvenlik açıklarını tespit eder, ancak bu açıkların nasıl kullanılabileceğini veya güvenlik kontrollerinin bu saldırılara nasıl tepki vereceğini test etmez. BAS, bu boşluğu doldurarak hem zafiyetleri tespit eder hem de güvenlik kontrollerini değerlendirir.
